Torre da Penela

A Torre

Fortaleza que se atopa controlando a fronteira dos dominios de Altamira (Bergantiños) e a Terra de Soneira. Separada da aldea de Rioboo, desde ela pódese albiscar ó lonxe o Pico de Meda (E.) e o Faro de Vimianzo (W.). 

Os Moscoso e os Bermúdez de Castro estableceron unha rede de fortalezas fronteirizas para amparar Bergantiños, situándose A Penela ó S. da comarca.

Hoxen día na aldea-torre da Penela só queda unha torre das tres (ou catro) con que debía contar. Dise, polo tanto, que había dúas torres máis; unha cara o NE., onde hoxe hai un cabazo e a vivenda familiar (os alicerces desta aínda son de sillería), e outra cara o NW., habendo agora outra vivenda. A torre supervivinte (SW.), cadrada, está almeada, cun arco de medio punto por entrada, tres niveis de xanelas e un escudo moi desfigurado. Utilizada como graneiro, aínda conserva a estructura da escaleira de caracol. Desapareceu un rosetón e sí se conserva un escudo moi borroso empotrado no lavadeiro.

 

A Fonte

Ás costas da Torre atópase unha fonte con pía en forma de sartego; din que é unha ofrenda dunha muller a quen lle morreu o fillo ou, se cadra, algunha penitencia. 

Fálase de que a "mina da fonte" é un pasadizo que chega á Torre e que por alí iban coller auga cando estaban asediados.

 

O Cruceiro

Tamén se conta que un cruceiro con inscricións, que hoxe está ó inicio dunha pista próxima á torre, estaba antano á entrada da fortaleza e que todo aquel que traspasase o mesmo quedaba ceibe dos seus perseguidores.

Unha muller fuxitiva parece que se achegou ó cruceiro salvador, pero foi apresada antes e decapitada. Compadecidos, os veciños laiáronse: "¡Pena dela!". 

E daí ven o nome da fortaleza, segundo a tradición.

Galego